Dünya ticarəti |
---|
![]() |
Fiskal birlik (ing. Fiscal union) — iqtisadi inteqrasiyanın yüksək səviyyəli formalarından biridir və iştirak edən ölkələrin maliyyə siyasətini birləşdirdiyi bir sistemdir.[1] Bu birlikdə, üzv ölkələr maliyyə və büdcə məsələlərini vahid bir qaydada tənzimləyir və müəyyən maliyyə siyasətləri üzrə koordinasiya təmin edilir. Fiskal birliyin əsas məqsədi, ölkələr arasında iqtisadi sabitlik yaratmaq, maliyyə axınlarını tənzimləmək və ümumi büdcə balansını qorumaqdır. Bu cür birliklər ümumiyyətlə yüksək dərəcədə iqtisadi inteqrasiya tələb edir və bir çox hallarda valyuta birliyinə paralel olaraq formalaşır.[2]
Fiskal birliyə daxil olan ölkələr, mərkəzləşdirilmiş bir büdcə siyasəti tətbiq edərək, milli büdcə və vergi siyasətlərini tənzimləyir. Məsələn, bir fiskal birlikdə, üzv ölkələr ümumi bir vergi siyasətinə, dövlət borcunun limitlərinə və büdcə kəsiri ilə bağlı ortaq qaydalara malik ola bilər.[3] Bu, iqtisadi böhranların qarşısını almaq və üzv ölkələr arasında maliyyə balansızlığını azaltmaq məqsədini güdür. Fiskal birliyin tətbiqi, üzv ölkələrin iqtisadi siyasətlərini koordinasiya etməklə, daha sabit və güclü bir iqtisadi struktur qurmağa kömək edir.[4]
Lakin fiskal birlik yaratmaq çətin və mürəkkəb bir prosesdir, çünki hər bir ölkənin özünün iqtisadi prioritetləri və büdcə siyasətləri vardır. Bu səbəbdən, fiskal birliyin qurulması ölkələrin iqtisadi müstəqilliyinin azaldılması və çoxsaylı tənzimləmə prosedurlarının tətbiq edilməsi ilə əlaqələndirilir.[5] Bu, bəzən dövlətlərin maliyyə suverenliyinin itirilməsi ilə nəticələnə bilər, çünki onlar artıq öz büdcələrini və vergi siyasətlərini tam müstəqil şəkildə idarə edə bilməzlər. Fiskal birlik daha çox Avropa İttifaqı və Avrozona kimi qurumlarda mövcuddur və bu tip birliyin yaradılması uzunmüddətli siyasi və iqtisadi əməkdaşlıq tələb edir.[6]